TAŞ MEDRESE ÇEŞMESİ

Afyon’un Çay İlçesi’nde ve Taş Medrese’nin doğu köşesinde yer almaktadır; batı kenarından medreseye bitişik bir sokak çeşmesidir.

Yatay dikdörtgen prizmatik formludur; çeşme nişini kuşatan yuvarlak kemer, profilli gömme sütuncelerin konsol şeklindeki başlıklarına oturur. Hâlihazırda, niş kemerini yanlardan çevreleyen yıldız-haç bezemeli enli bordür kalıntısının, geçmişte kemeri dikdörtgen bir çerçeve oluşturacak şekilde üstten de çevrelediği anlaşılmaktadır. Ayna taşı olarak kullanılmış devşirme mermer levhada dört lüle deliği bulunur.

Çeşmenin niş kemerini yanlardan kuşatan bordür üzerinde, yüzeye kazınarak işlenmiş yıldız-haç ve devamında yer alan üç dilimli motiften ibaret bezemenin bu haliyle tamamlanmamış olduğu ve esasen belki de kalemişi bir işçilik için hazırlandığı iddia edilebilir. Bu husus, bugün dış mekânda bir sokak çeşmesi görünümüne kavuşturulmuş bu ilgi çekici su yapısının, geçmişte, iç mekân için tasarlanmış olduğunu düşündürür. Hâlihazırda, medrese ile bütünlük göstermeyen strüktürü dolayısıyla, medreseye sonraki bir dönemde eklenmiş olduğuna kuşku yoktur.

Bütünüyle mermerden inşa edildiği anlaşılan çeşmenin eksik kısımları düzgün kesme taşlarla onarılarak tamamlanmıştır. Önünden geçen yol seviyesinin yükselmesi sonucunda, çeşmenin yalağı toprağa gömülmüş; bu nedenle lüleler de işlevini kaybetmiştir. Ayna taşının üst kenarındaki lüle deliğinin bu nedenle sonradan açıldığı anlaşılmaktadır.

Çeşme, medrese kitâbesi esas alınarak 1278 yılına tarihlendirilir.