Hargird Nizamiye Medresesi

İran Khaf 12. Yüzyıl

Dönemi

Selçuklu

Özellikler

Nizam'ül-Mülk tarafından yaptırılmış ve günümüze kalıntısı ulaşmış İran'daki bilinen tek Selçuklu Medresesi'dir. Yapı üzerinde araştırmalar yapan Godard ve Herzfeld yapıyı 20 yıllık bir farkla 11 .y.y.'a tarihler. Godard'a göre bu yapı Horasan bölgesinden kaynaklandığına inandığı dört eyvanlı plan şemasının ilk örneğini oluşturmaktadır. Godard, bu planın anıtsal yapılarda kullanımından önce sivil mimaride halk tarafından kullanıldığını belirtmiştir. Eski fotoğraflarında yapının ortasında kare planlı bir de avlu görülmektedir. Yapı günümüze neredeyse tamamen harabe bir halde ulaşmıştır. Yapının kalıntıları içinde en iyi durumda olanı güney eyvanıdır. Eyvanın iki yanındaki iki paralel dizi birbirine kemerle bağlanmıştır. Avluya doğru uzanan açıklıklar gerilerinde bulunan odalara açılıyor olmalıdır. Eyvan duvarının üç yüzünde kapı kemerlerinin yukarısında küfi tarzında yazılmış uzun bir kitabe kuşağı bulunur. Bu kitabede yapının tarihi ve banisinin adı yazılıdır. Kitabesinin başlangıcında Nizam'ül-Mülk ün unvanlarına yer verilmiştir. Burada "Kıvam el-din" ve "Radi Emir el-Mü'minin" yazılıdır. Bu ünvan Nizam'ül-Mülk'e halife el-Kaim tarafından verilmiştir. Bu ünvan sayesinde yapının tarihlendirilmesi yapılabilir. Kitabenin devamında yapıyı inşa ettiren Şeyh Sadid el-Devle Ebu Amid'in ismi geçmektedir. Yapıdan günümüze çok az bazı süsleme örnekleri ulaşmıştır. Mihrap nişinin içinde bazı stuko süsleme izleri görülür. Bunlar daha çok bitkisel süsleme tarzındadır.

Kaynakça

Godard, A., 'Toe Art of ıran", New York, Washington: Frederick A. Praeger, 1965, s.287, 292.

Hatim, GA, "Mimari-i lslami-i lran dar dawrah-i Saljuqian", Tehran: Muassasah lntisharat Jihad-i Danishgahi, 2000, s. 77-78.

Herzfeld, E., "Damascus: Studies in Architecture - il." in Ars lslamica, vol. 1 O, 1943, s.16-19

Konum
İran
Khaf
0
Fotoğraflar