Gülistan (Cuga) Kümbeti
Nahçıvan Culfa 12. Yüzyıl
Kesik Kümbet, Cuga KümbetiOlarak da bilinir.
Selçuklu
Tamamen kesme taş malzemeden yapılmış olan yapı, özenli bir işçiliği ile dikkati çeker. Türbe günümüze kaidesi ve gövdesiyle ulaşmıştır. üst örtünün büyük bir bölümü yıkılmıştır.
Kare bir kaide üzerinde yükselen gövde, onikigen planlı olarak yapılmıştır. Kare kaide köşelerde ikişer üçgen pahla kırılma yaparak gövdeye bağlanmıştır. Alt kat giriş ile üst kata giriş aynı yönde bulunur. Kaide ile gövde bir birbirlerinden bilezik şeklinde oval bir silme ile ayrışmıştır.
Dıştan onikigen planlı olan gövde içten dairevi planlıdır. Batı yüzde bulunan gövdenin girişi sivri kemerli bir kapı şeklinde biçimlenmiştir. Gövdenin her bir yüzünün iç kısmı geometrik örgülerle doldurulmuştur. Kitabesi olmayan yapı bazı yayınlarda 12, bazılarında 13, bazılarında ise 14.yy. tarihlendirilmektedir. Tarihlendirilmede etken olan faktör olarak yapının kaide köşeliklerinde görülen pahlanma ile bazı süslemeler gösterilmiştir. Ancak gösterilen değerlendirmelerin hiçbirisi nitel bir değerlendirme şeklinde değildir. Daha çok benzerlik ilişkisi kurulma yönündedir. Türbenin bulunduğu bölgenin Büyük Selçukluların geçiş güzergahından olması ve sonrasında Atabeyler tarafından bölgenin yönetilmesi yapının bir Selçuklu yapısı olabileceğine işaret eder.
Bertanisky, L., "Zodçesta Azerbaidhana XII-XIV w.", Moskova, 1966, s.112. Selamzade, E., "Nahçivan Mimarlık Abideleri", Nahçıvan, 1976.
Talibov, V., "Nahçıvan Abideleri Ansiklopedisi", Nahçıvan, 2008, s.149 Yazar, T., "Nahcivan'da Türk Mimarisi" (Başlangıcından 19. Yüzyılın Sonuna Kadar), Ankara, 2007, s.111-113.
